Kilka dni temu obchodziliśmy kolejną rocznicę wybuchu zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Większość z nas, pochylając się nad tym bohaterskim zrywem, łączy go z dokonaniem osiągniętym wysiłkiem mieszkańców Wielkopolski. I choć większość uczestników tego powstania rzeczywiście pochodziła z tego regionu, tak jak i w każdym, tak również i w tym powstaniu znaleźli się Polacy z innych regionów, w tym i z Częstochowy.
Grupę częstochowian będących uczestnikami Powstania Wielkopolskiego możemy podzielić na dwie: rodowitych mieszkańców Częstochowy i tych, których los złączył z tym miastem w późniejszych latach ich życia.
Do pierwszej grupy należy łącznie 11 bohaterów. Pochodzili oni z Częstochowy, będąc żywym przykładem wspólnej walki o Polskę wszystkich jej rycerzy, niezależnie od miejsca urodzenia.
| Dane personalne Powstańca 1 | Data urodzenia |
| Józef Borowski | 18.09.1893 r. |
| Stanisław Breliński | 4.04.1902 r. |
| Jan Klukowski | 29.02.1893 r. |
| Władysław Klukowski | 12.06.1901 r. |
| Stanisław Korwin-Jachimowicz | 23.11.1876 r. |
| Jan Łucki | 9.06.1899 r. |
| Józef Maliński | 25.02.1903 r. |
| Julian Maniorski | 15.05.1903 r. |
| Józef Płoszaj | 27.06.1901 r. |
| Witold Stępień | 1.08.1898 r. |
| Stanisław Sude | 14.04.1894 r. |
W grupie tej na chwilę obecną wiemy, że wspomniany Jan Klukowski brał udział w w walkach Powstania od pierwszych chwil, zdobywając w ramach Straży Ludowej: Komendę Policji, Zamek, Dworzec Główny, Arsenał na Piekarach i Fort Grollman. Po zakończeniu Powstania wystąpił w kwietniu 1919 roku ze Straży Ludowej2. Natomiast Józef Płoszaj, syn Wawrzyńca i Urszuli, z domu Muszyńskiej, oprócz działań w Powstaniu Wielkopolskim, uczestniczył również w walkach w czasie powstania śląskiego3. Ostatni w tej grupie, o której wiemy coś więcej, to Józef Maliński. W czasie II wojny światowej trafił on do niemieckiego obozu koncentracyjnego, najpierw w Auschwitz, następnie w Mauthausen, gdzie zginął 15 kwietnia 1945 roku4.
W drugiej grupie częstochowian-powstańców znajduje się 5 bohaterów5
| Imię i nazwisko | Data i miejsce urodzenia | Jednostka wojskowa | Data śmierci miejsce pochówku |
| Jerzy Antoni Dreyza | 10.07.1902 r. Brzóstownia (pow. Śrem). | Kompania Szamotulska | 3 stycznia 1981 r.
Częstochowa Kule. |
| Jan Najder | 4.06.1901 r. Szamotuły | Kompania Szamotulska | 27.05.1980 r.
Częstochowa Kule. |
| Franciszek Palacz | 10.01.1882 r. Komorniki | ———————- | 12.05.1962 r. Częstochowa.
Cmentarz św. Rocha. |
| Mieczysław Śledzikowski | 6.12.1875 r. Kwiciszewo (pow. Mogilno) | Rada Ludowa Opalenica | 1941 r. Częstochowa. |
| Jan Tomaszewski | 13.07.1867 r. Chełmno nad Wisłą | Odcinek Łabiszyńskiego frontu Północnego | 1942 r. |
W grupie tej Jan Najder w czasie trwania powstania walczył na odcinkach Czarnków, Romanowo, Gulcz, Stary Zatom i Murowana Goślina pod dowództwem por. Czerwińskiego i por. Huberta. Po wojnie został na stałe w wojsku polskim biorąc udział w kampanii polskiej w 1939 roku w ramach 27 Pułku Piechoty w Częstochowie6. Natomiast Franciszek Palacz prawdopodobnie w okresie przedwojennym mieszkał w Poznaniu, skąd został przez Niemców wysiedlony do Generalnego Gubernatorstwa w grudniu 1939 roku7.
Powyższe przykłady ukazują jasno jak ofiarni dla ukochanej Ojczyzny byli przedwojenni mieszkańcy Częstochowy. Walczyli nie tylko w obronie swojego rodzinnego gniazda, lecz dostrzegając potrzebę walki o wolną i suwerenną Polskę szli gotowi ginąć na innych frontach, gdzie za polską sprawę lała się krew bratnia.
1http://powstancywielkopolscy.pl/pl/search aktualizacja 30.12.2019 r.
2http://powstancy-wielkopolscy.pl/search aktualizacja 30.12.2019 r.
3http://powstancy-wielkopolscy.pl/search aktualizacja 30.12.2019 r.
4http://straty.pl/pl/szukaj aktualizacja 30.12.2019 r.
5http://powstancywielkopolscy.pl/pl/search aktualizacja 30.12.2019 r.
6http://powstancy-wielkopolscy.pl/search aktualizacja 30.12.2019 r.
7http://straty.pl/pl/szukaj aktualizacja 30.12.2019 r.
1buckskin